نام بهمن فرسی را از شاهین کلانتری شنیدم. نویسندهی مورد علاقهاش بود. سراغ چند کتابش رفتم. دفتر شعر «خودرنگ» را خواندم. «شبیکشبدو» را هم خواندم. باقی کتابها هم در لیست انتظارند. اما حالا میدانم روح عصیانگر بهمن فرسی چقدر به نوشتن چنین آثاری کمک کرده. انگار دنیا را شکل دیگری دیده. زاویهی نگاهش به مسائل آنقدر متفاوت است که راهی برایش نمانده جز نگارش آثاری چنین شاخص.
شناخت و درک بالای بهمن فرسی از دنیای اطراف در خطبهخط نوشتههایش مشهود است. تسلط فرسی بر تغییرات جامعه و دگرگونی اجتماع باعث شده مرزی میان آثار او با سایر نویسندگان همنسلش کشیده شود. که همین شاهکاری جاوید و خواندنی خلق کرده. زبان عامیانه به کار رفته در آثار هم خود نشان از راحتی و سادگی کار برای نویسنده دارد. انگار هر آنچه دیده و شنیده را به آسانی بر کاغذ نگاشته.
روحیهی روشنفکری نویسنده به خلق شخصیتهای ناراضی از زندگی انجامیده. آنجا که زاوشِ شبیکشبدو زندگیاش را روایت میکند و هر بار میگوید آن پسر من بودم یا هر بار که برای ملاقات با بیبی از برهنگی صحبت به میان میآید، منِ عاصیِ نویسنده پایش به داستان باز میشود.
انگار نویسنده خواسته باشد قلم به دست بگیرد و از درد جامعهای بنویسد که راهش میان راه باقی مردم جهان گم شده. بهمن فرسی شخصیتهایی خلق میکند که سرگشتگی را رسم زندگیشان کردهاند و در هیاهوی مدرنیته و سنتگرایی میلی به تقلا ندارند.
بهمن فرسی راوی تصویر است. او در خلق صورت مهارت دارد و شاید به همین دلیل هم او را نویسندهی «ادبیات خصوصی» نامیدهاند.
شبیکشبدو
شبیکشبدو رمانیست فراموششده از بهمن فرسی که در سال ۱۳۵۳ منتشر شد. این رمان به شیوهی نامهنگاری عاشقانه روایت میشود. در این رمان خود را میان سرخوردگیها و اخلاق سقوطکرده میابی. گاه از تلخی اثر کامت تلخ میشود و گاه از شور عشق روشنفکرزدهشان سرشار از نفرت میشوی.
راوی داستان، زاوش ایزدان، پس از عشقی ناکام نامههای معشوقش بیبی را مرور میکند. بی بی دختر یک خانواده ثروتمند است که در اروپا طراحی لباس و آرایش خوانده و در ایران برای فاحشهها لباسی با عنوان «شبْیکشبْدو» طراحی میکند. بیبی بعد از بازگشت به اروپا ازدواج میکند اما آرامش را هربار در سفر به ایران و در آغوش زاوش مییابد.
زندگینامه
بهمن فُرسی (زادهی ۱۲ بهمن ۱۳۱۲ در تبریز) نویسنده، نمایشنامهنویس و بازیگر ایرانی است. فرسی در تبریز به دنیا آمد و یک سال قبل از پیروزی انقلاب، در سال ۱۳۵۶ به لندن رفت به کارهای هنری مختلفی مانند، نمایشنامهنویسی و بازیگری تآتر، فیلمسازی، شعر و نقاشی و مجسمهسازی علاوه بر داستاننویسی پرداخت. در لندن نشر خاک را دایر کرد و آثارش را در نشر خاک منتشر کرد. او از پیشگامان و نواندیشان نمایشنامهنویسی و ادبیات نوین ایران است.
فهرست آثار مکتوب منتشر شده
بازی (نمایش نامه)
- گلدان، ناشر نامههای سیاه، تهران، ۱۳۴۰/ چاپ دوم، ناشر کتاب نمونه، تهران ۱۳۴۸/نشر بیدگل، تهران (به همراه بهار و عروسک)
- چوب زیر بغل، ناشر نامههای سیاه، تهران، ۱۳۴۱/نشر بیدگل، تهران (به همراه دو ضرب در دو مساوی بینهایت)
- پلههای یک نردبان، ضمیمهٔ کتاب ماه شمارهٔ دو، ناشر: روزنامهٔ کیهان، تهران ۱۳۴۸/نشر بیدگل، تهران
- صدای شکستن، (دویست نسخه آپار برای نشر نامههای سیاه)، ناشر: مجلهٔ اندیشه و هنر، شماره ۱، کتاب ۷، تهران ۱۳۴۸/نشر بیدگل، تهران
- بهار و عروسک، (دویست نسخه آپار برای نشر نامههای سیاه)، ناشر: مجلهٔ اندیشه و هنر، شماره ۷، دوره ۵، تهران ۱۳۴۴
- دو ضرب در دو مساوی بینهایت (ضمیمهٔ کتاب صدای شکستن)
- سبز در سبز بازی بدون حرف، (ضمیمهٔ کتاب بهار و عروسک) تهران ۱۳۴۴
- موش، نشر نامههای سیاه، تهران ۱۳۴۲/نشر بیدگل، تهران
- آرامسایشگاه، ناشر مرکز نشر سپهر، تهران ۲۵۳۶/نشر بیدگل، تهران
- سقوط آزاد، (هشت بازی کوتاه، چهار طرح نمایشی برای اجرای تلویزیونی، چهار قصه برای نمایش روحوضی) ناشر دفترخاک، لندن ۱۹۹۱
- هشت بعلاوهٔ یک، (مجموعهٔ بازیهای چاپ و اجرا شده در ایران از ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷)، ناشر نشر قطره، تهران ۱۳۸۶
- هویت: مستعار، ناشر نامهٔ کانون نویسندگان، دفترنوزدهم، سوئد، استکهلم ۲۰۰۵
- خرده نسیان، ناشر بیدگل ۱۳۹۸ تهران
- مجموعه شاهنامه فردوسی که شامل نقالی-نقش گویی وبرخوانی میباشد که توسط نشر موسیقی آوای باربد در ایران عرضه شدهاست
رمان
شب یک، شب دو، ناشر سازمان چاپ و پخش پنجاه و یک، تهران ۱۳۵۳
مجموعهداستان کوتاه
- زیر دندان سگ، مجموعهداستان کوتاه، ناشر نامههای سیاه، تهران ۱۳۴۳
- هفاایستوس، داستان مصور برای کودکان، ناشر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تهران ۱۳۵۰
- دوازدهمی، مجموعهٔ داستان کوتاه، ناشر دفترخاک، لندن ۱۹۹۱
- نبات سیاه، مجموعهٔ داستان کوتاه، ناشر دفترخاک، لندن ۱۹۹۲
- غوررآپ غوررآپ، مجموعهٔ داستان کوتاه، نشرپامس، کُلن ۲۰۰۶
اشعار
- خودرنگ، (گزینهٔ شعر) ناشر دفترخاک، لندن ۱۹۹۳
- آوا درکاواک، (گزینهٔ شعر) ناشر دفترخاک، لندن ۱۹۹۳
- یک پوست یک استخوان، (گزینهٔ شعرهای کوتاه) ناشر دفترخاک، لندن ۱۹۹۴
- به تاریخ یکِ یکِ یک (و نامهٔ واصله) دو منظومهٔ نو، کتاب و سی دی با صدای شاعر) ناشر دفترخاک، لندن ۱۹۹۸
- سلام به حیدربابا، (برگردان منظومهٔ معروف شهریار از ترکی به نظم فارسی) ناشر دفترخاک، لندن ۱۹۹۳
بازیگری
- ۱۳۵۳ – دایره مینا (بازیگر)
- ۱۳۴۴ – پستچی (بازیگر)
- ۱۳۵۲ – رومئو و ژانت، بازی نوشتهٔ ژان آنوی، بازسازی شده به صورت تآتر تلویزیونی، به کارگردانی اسماعیل شنگله
- ۱۳۵۴ – دو ضرب در دو مساوی بینهایت (بازسازی متن تئاتری برای اجرای تلویزیونی) در تلویزیون ملی ایران، با بازیگری بهمن فرسی و پریوش قدسی، کارگردان فنی: محمود محمد یوسف
آخرین دیدگاهها